کد مطلب:28232 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:123

تاریخ بیعت با امام












مورّخان و سیره نویسان، در تعیین تاریخ دقیق بیعت مردم با امام علی علیه السلام اختلاف نظر دارند. برخی گفته اند همان روزی كه عثمان كشته شد، مردم با امام علیه السلام بیعت كردند.[1]. برخی دیگر بر این باورند كه بیعت با امام، چند روز پس از قتل عثمان، اتّفاق افتاد. این فاصله نیز از یك تا پنج روز،[2] مورد اختلاف مورّخان است.

در بعضی از منابع تاریخی آمده است: با علی علیه السلام در روز جمعه بیست و پنجم ذی حجه، بیعت شد كه گمان می رود آن روز، همان روز كشته شدن عثمان بوده است.[3].

و نهایت این كه بر اساس آنچه طبری از ابو ملیح و ابن ابی الحدید از استاد خود، ابو جعفر اسكافی نقل كرده اند[4] و همچنین طبق آنچه در تاریخ دمشق و تذكرة الخواصّ آمده است،[5] بیعت مردم با امام، در روز جمعه هیجدهم ذی الحجة الحرام سال 35 هجری بوده است.

به اعتقاد ما نظر اخیر، به واقعْ نزدیك تر است؛ زیرا علاوه بر تصریح مصادری كه بدانها اشارت رفت، با نظر كسانی كه تاریخ بیعت با امام را با تاریخ قتل عثمان یكی می دانند نیز سازگار است؛ زیرا قتل عثمان، بنا بر صحیح ترین اقوال، هیجدهم ذی حجه اتّفاق افتاده است.[6].

از سوی دیگر، با عنایت به شرایط سیاسی جامعه اسلامی در آن هنگام و موقعیت منحصر به فرد امام علی علیه السلام، فاصله چند روزه میان قتل عثمان و تعیین رهبر جدید، بسیار دور از واقع است.









    1. الاستیعاب: 1875/217/3، مروج الذهب: 358/2، تاریخ الطبری: 436/4، الكامل فی التاریخ: 305/2. در این دو كتاب آمده: «مردم، بیعت امام را روز كشته شدن عثمان می پنداشتند»، المستدرك علی الصحیحین: 4594/123/3. در این كتاب آمده: «گفته شده پس از كشته شدن عثمان، بیعت انجام شد».
    2. در تعدادی از منابع آمده كه بیعت، یك روز پس از كشته شدن عثمان انجام شد، مانند: أنساب الأشراف: 7/3. در پاره ای منابع آمده كه بیعت، پس از سه روز انجام شد، مانند: المستدرك علی الصحیحین: 4594/123/3، الأخبار الطوال: 140.

      در برخی منابع آمده كه بیعت، پس از چهار یا پنج روز، انجام شد، مانند: المستدرك علی الصحیحین: 4594/123/3.

    3. تاریخ الطبری: 436/4، الكامل فی التاریخ: 305/2، المستدرك علی الصحیحین: 4594/123/3.
    4. شرح نهج البلاغة: 36/7.
    5. تاریخ دمشق: 437/42، تذكرة الخواصّ: 56.
    6. فضائل الصحابة: 778/480/1، أنساب الأشراف: 7/3، الطبقات الكبری: 77/3.